Biografie
Dezso Kosztolanyi is geboren op 29 maart 1885 in Szabadka, dat vroeger deel uitmaakte van Hongarije, maar nu als Subotica in Servië ligt.
Kosztolányi is de zoon van een leraar, zijn moeder behoort tot de kleine adel. Hij bezoekt het gymnasium in zijn geboortestad en studeert vanaf 1904 Hongaars en Duits, eerst in Wenen en daarna in Boedapest. Vanaf 1905 werkt Kosztolányi als journalist en begint hij gedichten te schijven en te publiceren. Vanaf de jaren 20 waagt hij zich ook aan proza. In 1930 wordt hij gekozen als eerste voorzitter van de Hongaarse Pen-club. Kosztolanyi overlijdt in 1936 in Boedapest aan kanker. Zijn vrouw is de actrice Ilona Harmos. Ze hebben samen één zoon.
In de communistische periode geldt Kosztolanyi als burgerlijk en conservatief, maar ook als voorbeeldig stylist. Kosztolányi schrijft gemakkelijk en snel, naast 12 bundels gedichten publiceert hij veel krantenartikelen, columns en korte verhalen. Hij is tevens belangrijk als literair vertaler. Hij vertaalt o.a. werk van Shakespeare, Rilke, Goethe, Verlaine en Rimbaud, maar ook Alice in Wonderland.
Zie ook Sandor Marais herinneringen aan Kosztolanyi, die hij erg bewonderde, in zijn memoires Land!Land! , deel II, hoofdstuk 7.
De romans en novellen van Kosztolanyi
1922 Nero (verschijnt dit voorjaar bij Van Gennep, deze historische roman werd door Thomas Mann en André Gide heel erg bewonderd)
1924 Leeuwerik
1925 De gouden vlieger
1926 Anna
1933 Esti Kornel
Personages
Leeuwerik
Haar ouders: de gepensioneerde archivaris Akos Vajkay en zijn vrouw Antonia Vajkay
Oom Bela
De spoorbeambte Géza Cifra
En verder: alle belangrijkste figuren uit de kleine provinciestad: de gouverneur, de militair bevelhebber, de schouwburgdirecteur, de tweederangs acteur en actrice,
en Miklos Ijas, de journalist die zichzelf eigenlijk dichter waant, … (zie hoofdstuk 7 en 12)
Situering
De provinciestad Sarszeg ( wat in het Hongaars zoiets als Modderhoek betekent) zou geïnspireerd zijn op die geboorteplaats van de auteur. Szabadka behoort sinds het einde van de WO I , toen grote delen van Hongarije, ook puur Hongaarstalige, bij andere landen werden gevoegd, tot Servië en heet tegenwoordig Subotica. Er is nog steeds een Hongaarstalige minderheid aanwezig.
Het verhaal speelt zich af gedurende 8 dagen, nl. Van 1 september 1899 tot en met 8 september 1899.
Enkele vragen
- Beschrijf Leeuwerik. Hoe is ze aan die bijnaam gekomen? Is het enkel de lelijkheid die haar parten speelt?
- Beschrijf haar ouders. Hoe leven ze?
- Is er sprake van liefde in het g ezin Vajkay?
- In het verhaal komen verschillende tegenstellingen voor: hoofdstad-provinciestad, dagmensen-nachtbrakers, … Naar wie/wat gaat Kosztolanyi’s sympathie uit?
- Hoe zou je de Hongaarse ziel aan de hand van dit boek beschrijven?
- Enkele politieke en culturele tijdsverschijnselen worden terloops aangehaald. Welke positie neemt de auteur in?
- Verschillende malen lees je hoe iemand denkt “Niets heeft nog zin. Alles is betekenisloos”. Hoe plaats je dit?
- Welke gedachten (en verlangens) nemen bezit van de ouders van Leeuwerik als ze uren op haar komst aan het wachten zijn?
- Wat vind je van de stijl?
- Welk soort verhaal is dit?
